از جمله خطرهایی که می‌تواند به افراد یا اموال آسیب جدی وارد کند، آتش‌سوزی است. اماکن مسکونی، اداری و درمانی موظف هستند برای حفظ جان افراد در مواقع بروز این خطر، برخی نکات ایمنی را رعایت کنند. یکی از این موارد، تعبیه سیستم اطفاءحریق یا نصب کپسول آتشنشانی است. کپسول CO2 پرکاربردترین نوع کپسول خاموش‌کننده آتش به شمار می‌رود. کپسول دی‌اکسید کربن دستگاهی نسبتا سبک و قابل حمل است که در مواقع آتش‌سوزی بر اثر مایعات و گازهای اشتعال‌زا یا الکتریسیته مورد استفاده قرار می‌گیرد. از بین ویژگی‌های ظاهری کپسول‌های آتشنشانی می‌توان به وجود فشارسنج (مانومتر) اشاره کرد اما کپسول CO2 فاقد آن است. شاید این سوال ذهن شما را هم درگیر کرده باشد که چرا کپسول CO2 مانومتر ندارد؟ مطالبی که در این مقاله ارائه شده، جوابی است برای پرسش شما.
چرا کپسول‌های CO2 فاقد مانومتر هستند
یکی از محبوب‌ترین انواع کپسول اطفاءحریق، کپسول دی‌اکسید کربن است. این سیستم از بدنه‌ای باریک و قرمزرنگ تشکیل شده و شامل شیر، شلنگ و قطعه‌ای به شکل بوق یا شیپور می‌شود. وجه تمایز کپسول CO2 با انواع دیگر در نوار مشکی‌رنگ دور مخزن است. برای تولید این کپسول، کربن دی‌اکسید را تحت فشار زیاد به مایع تبدیل کرده و درون مخزن می‌ریزند. گاز CO2 به علت سنگینی بیشتری که نسبت به هوا دارد، قابل اشتعال نیست. همین موضوع باعث شده از گذشته تا به حال از این گاز برای خاموش کردن آتش استفاده کنند.
کربن دی‌اکسید رسانا نیست و به همین خاطر وسیله مناسبی جهت خاموش کردن آتش‌سوزی بر اثر جرقه یا اتصالی کردن به حساب می‌آید. این سیستم اطفاءحریق با پاشش گاز با فشار بالا، اکسیژن لازم برای ادامه آتش‌سوزی را از محل دور کرده و دما را به شدت پایین می‌آورد. کپسول CO2 بعد از استفاده هیچ‌گونه باقی‌مانده‌ای به جا نمی‌گذارد و بیشتر در منازل و اماکن عمومی یا اداری به کار می‌رود.
بر روی اغلب کپسول‌های آتشنشانی قطعه‌ای به نام فشارسنج نصب شده اما کپسول دی‌اکسید کربن فاقد آن است. مانومتر یا همان فشارسنج، وسیله‌ای است که برای اندازه‌گیری فشار گاز حبس شده در یک مخزن به کار می‌رود. مانومتر یک قطعه حساس و ضروری در ساخت سیستم‌های خاموش‌کننده آتش محسوب می‌شود و نشان‌دهنده سلامت و کارایی آن ابزار است. هرچقدر مانومتر عدد بالاتری را نشان دهد یعنی مقدار بیشتری گاز در محفظه وجود دارد و برعکس. اما سوال اساسی اینجاست که چرا کسپول‌های CO2 فاقد مانومتر هستند؟ در این بخش به شرح علل این موضوع می‌پردازیم.
- گاز کربنیک تحت فشار 830 psi به حالت مایع تبدیل شده و داخل مخزن ریخته می‌شود. کپسول CO2 مانومتر ندارد زیرا برای خروج محتویات داخل مخزن نیازمند فشار مضاعف نیست. این کپسول به تنهایی فشار لازم برای خروج دی‌اکسید کربن را دارد. در اصل این سیستم اطفاءحریق بر اساس وزن سنجیده می‌شود نه فشار.
- زمانی که مخزن به طور کامل با CO2 مایع پر شود، فشار گاز ثابت می‌ماند. حتی اگر از کپسول استفاده شود و مقداری کربن دی‌اکسید مایع داخل محفظه باقی بماند، فشارسنج همان عدد قبلی را نشان می‌دهد؛ زیرا تغییری در فشار مایع موجود در کپسول رخ نداده‌است. فرقی نمی‌کند چه میزان مایع داخل مخزن وجود داشته باشد، فشار آن همیشه ثابت باقی می‌ماند.
- کپسول CO2 بدنه‌ای باریک دارد و میزان کمی گاز کربنیک مایع در خود جای می‌دهد. به همین دلیل باید بعد از هر بار مصرف، مجددا شارژ شود. در این صورت نیازی به نصب مانومتر بر روی آن وجود ندارد.
- فشارسنج مانند هر ابزار دیگری ممکن است عددی را به خطا نشان دهد و موجب بروز حادثه گردد.
- کپسول CO2 به گونه‌ای طراحی شده که کاربری آسانی دارد و نیازمند تجهیزات غیرضروری مانند مانومتر نیست.
- برای تشخیص میزان گاز موجود در این نوع کپسول‌ها باید آن‌ها را وزن کرد. اگر مخزن به همراه محتویاتش 75 درصد وزن اولیه را داشته باشد بهتر است دوباره آن را شارژ کنید.
کپسول‌های CO2 خاموش کننده پاک
کپسول‌های CO2 از جمله کاربردی‌ترین ابزارها برای خاموش کردن آتش به شمار می‌روند. این وسیله برای اطفاءحریق ایجاد شده بر اثر مایعات اشتعال‌زا و الکتریسیته مورد استفاده قرار می‌گیرد. کپسول دی‌اکسید کربن هیچ باقی‌مانده‌ای به جا نمی‌گذارد و به عنوان خاموش‌کننده پاک شناخته می‌شود. این کپسول برخلاف سایر سیستم‌ها فشارسنج ندارد. ما در این مقاله از تجهیزات آتش نشانی اینتر اسپایر پاسخ این سوال که چرا کپسول‌های CO2 فاقد مانومتر هستند را به شما خواننده عزیز ارائه دادیم.
